Wateroverlast - gemeentelijke watertaken - zorgplicht

De vragen in deze rubriek gaan over de zorgplicht van de gemeente ten aanzien van water.

Vragen en antwoorden

Hoe zit het met de zorgplicht van de gemeente ten aanzien van water?
Gemeenten hebben de taak om verantwoord met riolering en stedelijk water om te gaan. In de Wet Milieubeheer en de Waterwet zijn de zorgplichten vastgelegd. Op de website van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) staan de gemeentelijke watertakenbeschreven.

Waarom onderneemt de gemeente niet zelf actie via Waterschap/OZB in plaats van alles afwentelen via de burger?
Het waterschap is niet verantwoordelijk voor het verzamelen en transporteren van afvalwater en/of hemelwater.

De Gooyergracht is van Laren en Blaricum; wat heeft het Waterschap daarover te zeggen?
Het waterschap is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de Gracht.

Er wordt gezegd dat de schade die ontstaan is tijdens de bui van 2014, veroorzaakt is doordat de sluizen niet op tijd open zijn gezet. Klopt dit?
Er zijn in Laren geen sluizen. Waarschijnlijk wordt gedoeld op de stuwen in de Gooyergracht. De stuwen zijn bedoeld om het water in de Gooyergracht op peil te houden. De stuwen zijn verouderd en aan onderhoud en beheer toe. Net als de waterbodem moet worden uitgediept en moet worden gesaneerd. Beide zijn echter niet de oorzaak van de wateroverlast in Laren bij extreme buien. Onderhoud, beheer en sanering van de waterbodem zijn de verantwoordelijkheid van het waterschap. De gemeente is met het waterschap in gesprek over onderhoud en sanering.

Ik zie de visie van het Waterschap niet in dit geheel. Wat is hun taak?
De taak van het waterschap is het zuiveren van rioolwater, het beheren en onderhouden van het oppervlaktewater en het beschermen tegen overstromingen door hoge zeespiegel of rivieren. Het waterschap legt randvoorwaarden op aan het overstorten van het riool op de Gooyergracht en beraad zich over het beheer en onderhoud (en sanering van de waterbodem) van de Gooyergracht. Het waterschap is een voorstander van het toekomstbestendig maken van het rioolsysteem, maar kan daar zelf weinig aan veranderen. Door sommige waterschappen wordt subsidie gegeven voor het afkoppelen van daken.

Sinds de jaren 80 is er een verordening die zegt dat we gescheiden moeten aanleveren. Hoe zit dat met het gescheiden riool?
In nieuw gebouwde wijken (na 1970/1980) is het al lang vanzelfsprekend dat hemelwater en afvalwater gescheiden worden verwerkt. Soms wordt hemelwater op het eigen perceel verwerkt, soms wordt een hemelwaterriool aangelegd waarop het hemelwater mag worden geloosd. In het laatste geval wordt het afvalwater en hemelwater gescheiden aangeleverd aan de perceelgrens. In bestaande bouw is nog vaak sprake van een gemengd riool waarop van oudsher zowel het afvalwater als het hemelwater werd geloosd. Het water wordt dan niet gescheiden aangeleverd. Pas sinds de waterwet in 2008/2009 in werking is getreden is vastgesteld dat perceeleigenaren zelf verantwoordelijk zijn voor het lozen van hun hemelwater. Ze mogen dat water zonder vergunning lozen op of in de bodem, in open water, in een collectieve voorziening indien aanwezig of in het riool. De gemeente als eigenaar van het riool hoeft geen riool aan te leggen of lozingen te accepteren voor het verzamelen van hemelwater van particulieren. Maar als dat riool al aanwezig is (gemengd riool) wordt lozing impliciet toegestaan. De gemeente moet dan ook expliciet aangeven geen lozing meer toe te staan. Dat kan met een hemelwaterverordening. Perceeleigenaren moeten dan een alternatief gaan zoeken voor de lozing van hun hemelwater om hinder, overlast en schade op eigen perceel voorkomen maat ook bij buren te voorkomen. Soms is dat eenvoudig, soms kunnen de kosten stevig oplopen. Laren wil het lozen van hemelwater op het gemengde riool beëindigen omdat daardoor het verzamelen en afvoeren van afvalwater steeds moeilijker wordt. De hoeveelheid regenwater die geloosd wordt is enorm toegenomen door steeds meer verhard oppervlak dat is aangesloten op het riool. Een heel groot deel daarvan is dakoppervlak. De gemeente gaat perceeleigenaren daarom voorzien van een alternatief voor het lozen van hemelwater van daken.