Wateroverlast – cijfers over water

De vragen in deze rubriek gaan over hoeveel water er in 2014 is gevallen en hoeveel water we kunnen bergen.

Vragen en antwoorden

De cijfers in de antwoorden zijn gebaseerd op de rapportages van Grontmij: ‘Resultaten maaiveld analyse wateroverlast Laren’, ‘Actie- en beleidsplan Laren wateroverlast’ en ‘Basis Rioleringplan’.

Hoeveel water is er gevallen tijdens de enorme hoosbui in 2014? 
Bij de bui in 2014 viel 37.000 m3 water op verharding die was aangesloten op het riool. Daarvan is viel bijna 23.000 m3 water op de daken in Laren. Daarnaast is er 10.000 m3 water via onverhard oppervlak tot afstroming gekomen. In totaal is er 47.000 m3 water in het riool terecht gekomen.

Hoeveel water kan er in het riool geborgen worden?
Er kan in het riool 4.069 m3 rioolwater geborgen worden. Het bergbezinkbassin bij de Eemnesserweg kan nog eens 665 m3 extra bergen. In het riool kan dus 4714 m3 riool water worden geborgen. Dan is het riool vol.

Hoelang duurt het voor bet riool weer leeg is?
Als het riool vol zit is er 4714 m3 rioolwater in het riool. De pomp naar de zuivering kan per uur 745 m3 rioolwater afvoeren. Gemiddeld wordt er per uur echter weer 234 m3 afvalwater geloosd op het riool. De pomp naar de zuivering kan dus per uur 745 m3 – 234 m3 = 541 m3 rioolwater transporteren. Het duurt ongeveer 9 uur voor het riool weer leeg is.

Wat zijn belangrijke kentallen voor het riool?
De berging van het riool is 5 mm. Die berging is aangevuld met 0,8 mm tot 5,8 mm door de aanleg van het bergbezinkbassin. De pompovercapaciteit is 0,7 mm/h. De ledigingstijd is 9,1 uur. Richtlijnen waarop rioolsystemen beoordeeld worden zijn: 7 mm voor de berging, een pompovercapaciteit van 0,7 mm/u, een bergbezinkvoorziening van 2 mm.

Vooral het verhard oppervlak dat is aangesloten op het riool is sterk veranderd door de jaren heen. Vroeger werd uitgegaan van 30 m2 per inwoner. Nu is dat 75 m2 per inwoner of 150 m2 per woning. Het aangesloten verharde oppervlak in Laren wordt in verschillende rapporten net iets anders berekend. We rekenen met 83 ha verhard oppervlak waarvan 51,3 ha dakoppervlak betreft.

Theoretisch wordt 6,9 maal per jaar gebruik gemaakt van de overstort mogelijkheid. Daarbij wordt het milieu theoretisch belast met een vuilvracht van 4.463 kg CZV (chemisch zuurstof gebruik). Dat is 163 kg meer dan toegestaan.

De norm voor het overstorten op oppervlaktewater met een basisfunctie zoals de Gooyergracht is dat het systeem minimaal 9 mm minimale berging heeft (7 mm voor het riool en 2 mm voor de extra berging) en er 1 maal per 2 jaar gebruik wordt gemaakt van de overstort.
Als de gooyergracht een natuurfunctie krijgt, moet de berging sterk toenemen naar 9 tot 17 mm en mag er maar eens per 5 jaar worden overgestort.
 
Hoeveel water kan de Gooyersgracht verwerken?
Als het riool vol is gaat het bergbezinkbassin rioolwater overstorten op de Gooyergracht. De Gooyergracht kan naar grove schatting maximaal 7.000 tot 12.000 m3 water per uur verwerken. In de gracht zijn stuwen aanwezig om het peil in de gracht constant te houden als er weinig water door stroomt. Ze zorgen voor weerstand als er veel water door de gracht moet stromen. Als de maximale hoeveelheid water op de gracht wordt geloosd zal het peil in de gracht stijgen tot maaiveld.

Niet al het rioolwater komt uiteindelijk bij de Gooyergracht. Het rioolwater kan niet snel genoeg door het riool stromen. Daardoor neemt de druk in het riool toe. Als de druk in het riool hoger is dan maaiveld (waking) gaat rioolwater uit het riool overstromen op straat via bijvoorbeeld putdeksels en straatkolken en dringt rioolwater woningen binnen via wc’s, doucheputjes en andere rioolaansluitingen op de begane grond.

Hoeveel water stond er in 2014 op straat en in de woningen?
Volgens de schatting van Grontmij stond er in drie deelgebieden 16.120 m3 water uit het riool in de lage delen op straat. Er kan naar schatting 4.000 m3 water op straat tussen de stoepranden en deurdrempels worden geborgen. Hoeveel water er bij hoeveel woningen is binnengedrongen weten we niet. In de balans missen we ca 13.000 m3 rioolwater. Daarmee is niet gezegd dat dat rioolwater zich allemaal in woningen heeft verzameld.

Is er alleen sprake van overlast bij extreme buien?
Nee. Er is ook bij kleinere buien al overlast. Bij een bui van 20 mm, die eens per twee jaar kan vallen, komt er 17.000 m3 regenwater in het riool terecht vanaf verhard oppervlak. Daarvan is 10.500 m3 afkomstig is van daken. Berekeningen van Grontmij (BRP 2014) laten zien dat er dan op meerdere plekken overdruk is in het riool (waking). Dat betekent dat er eens per twee jaar rioolwater op straat staat of woningen binnen kan dringen. Dat is een ongewenste situatie. Het rioolsysteem voldoet niet aan de eisen en de gemeente niet aan de zorgplicht afvalwater. Er zijn maatregelen noodzakelijk.
In de toekomst kunnen we eens per twee jaar buien verwachten van misschien wel 30 mm per uur. Dan komt er 25.000 m3 hemelwater in een uur in het riool. Hetzelfde rapport van Grontmij laat zien dat de druk in het riool dan bijna overal in de lagere delen van Laren hoger is dan maaiveld. De kans dat er eens per 2 jaar water rioolwater op straat komt of woningen binnen dringt neemt dus toe en meer inwoners gaan er last van krijgen. Bekijk de tekening van gebieden waar eens in de twee jaar waking (overdruk in het riool) voor kan komen.