Toespraak uitreiking Gemeentelijke Erepenning Pastoor Jan Vriend 3 juli 2022

Nanning Mol hield tijdens de uitreiking Gemeentelijk Erepenning de volgende toespraak op 3 juli 2022.

Geachte aanwezigen, beste mensen, 

Vorige week zondag, 26 juni, vond de Sint Jansprocessie plaats. Vanwege corona voor het eerst weer sinds drie jaar. In september ben ik drie jaar burgemeester, maar ik maakte vorige week dus voor de eerste keer de processie mee. Ik had er al veel over gelezen en gehoord, en ik dacht het te begrijpen. Maar je kunt het helemaal niet begrijpen als je het niet hebt meegemaakt. 

Onze Sint Jansprocessie is iets heel bijzonders. 1 dag in het jaar smelten dorp, geloof, cultuur, traditie en identiteit samen. En wie de processie beleeft begrijpt dat je die niet kunt vangen in een definitie of daar strakke lijnen doorheen kunt trekken. Wie deelneemt aan de processie ervaart dat hij even onderdeel is van een groter wezen. Het was een prachtige dag.

Beste pastoor Vriend, 

Vandaag is het ook een prachtige dag. Al weet ik niet of u dat zo beleefd, want als geboren West-Fries bent u wars van loftuitingen en daar ontkomt u nu niet aan. We zijn zojuist aanwezig geweest bij de Plechtige Hoogmis ter ere van uw afscheid. 41 jaar bent u onze pastoor geweest. Ik durf ‘onze’ pastoor te zeggen, omdat in Laren de waarde van de Katholieke gemeenschap en de plaats van de pastoor veel verder reikt dan de Basiliek, de pastorie en de parochianen. Dat is niet zo vreemd. 

Wij kennen al eeuwenlang een grote Katholieke gemeenschap. De geschiedenis van Laren en de geschiedenis van de Katholieke kerk zijn daardoor sterk met elkaar verbonden. Op een unieke manier. Belangrijke symbolen van het Katholieke geloof en leven zijn daardoor al lang omarmd als symbolen van heel Laren. Ze zijn onderdeel geworden van onze identiteit en staan voor wie wij zijn. Ze zitten in ons DNA. Voorgangers van u hebben hen vormgegeven. Maar het is uw verdienste dat zij nog steeds, in zo’n volle glorie, onderdeel van ons dorp zijn. De belangrijkste daarvan is de Sint Jansbasiliek. Trots rijst zij hoog boven Laren uit en is vanuit de hele omgeving zichtbaar. Zij mag ook trots zijn, want dankzij vele restauraties ziet onze basiliek er prachtig uit. Van buiten, maar ook van binnen. 

Meerdere aanpassingen hebben plaatsgevonden en er zijn prachtige kunstobjecten toegevoegd. Ik noem de Goede Herder kapel, het Adema orgel, de glazen wand voor het Maria altaar en de inconografie van Geert Hüsstege. Hierdoor is de basiliek nog beter een plek geworden voor de beleving van het geloof en een vindplaats voor hoop en troost, waar elke zondag een mis plaatsvindt, mocht er een pelgrim langskomen. Zoals de Sint Jansbasiliek er nu bijstaat is in hoge mate uw verdienste. Uw grote kennis van kerkelijke kunst en uw duidelijke visie op de functie en de uitstraling van een kerkgebouw hebben een grote rol gespeeld. U hebt veel gedaan om anderen mee te krijgen in uw visie en hen ervan te overtuigen mee te helpen met energie en financiële middelen om deze gerealiseerd te krijgen. U hebt ook altijd een duidelijke mening gehad over de functie en bedrijfsvoering van de gebouwen die de basiliek omringen. Zij hadden en hebben nog steeds een maatschappelijke functie waar inwoners van Laren elkaar treffen voor allerlei activiteiten, zoals het Brinkhuis en Schering en Inslag. Echte huiskamers van ons dorp.U hebt er ook voor gezorgd dat op de begraafplaats een kindermonument werd gerealiseerd ter nagedachtenis aan de ongedoopt gestorven kinderen. 

En dan de Sint Jansprocessie. Voor de Katholieke Laarder is het een uiting van geloofsbeleving. Voor anderen is het een diepgewortelde traditie en een dag om terug te keren naar geboortegrond en familie. Onder uw leiding en gesteund door de aloude Broederschap van Sint Jan en vele vrijwilligers heeft deze processie roerige jaren overleefd en kunnen we deze nog jaarlijks met elkaar beleven, zoals afgelopen week. 

Maar uw bijdrage reikt verder dan de Katholieke gemeenschap. U hebt altijd een goede relatie tussen de diverse geloofsgemeenschappen in Laren en omgeving onderhouden, waardoor de oecumenische samenwerking vanzelfsprekend was. U hebt meerdere projecten in het buitenland gesteund. Een heel belangrijk project was Muttom, een arm dorp in India, waar father John Bosco huizen, scholen, een studiebeurzencentrum en het College for Arts and Science heeft kunnen realiseren om hele generaties te helpen een beter leven op te bouwen. U hebt veel gedaan om middelen bij elkaar te krijgen waamee u John Bosco bij zijn missie kon steunen. Dat geldt ook voor het kindertehuis in het Zuid-Afrikaanse Friersdale van Eemnesser pater Wijnand van Wegen. U

hebt ook geholpen bij de oprichting van het monument ter nagedachtenis aan de Berg-Stichting en de door de Nazi’s vermoorde kinderen die in dat Joodse kindertehuis woonden. Een zwarte bladzijde uit de geschiedenis van Laren. Dit zijn enkele van uw wapenfeiten. Waarbij uw inzet en bijdrage zich lieten kenmerken als rustig en bescheiden, maar handelend vanuit een hele duidelijke en heldere visie. En bovenal dienend. Als een stille diplomaat. In stilte dienend is misschien de beste omschrijving voor de wijze waarop u invulling hebt gegeven aan uw functie. Dat geldt vooral voor de wijze waarop u de pastorale zorg hebt vormgegeven en wat u zelf beschouwd als toch wel het belangrijkste onderdeel van uw werk. 41 jaar, bijna een mensenleven, was u pastoor. En als herkenbare leider van de parochie daaromheen ook een beetje de pastoor van ons allemaal. Vandaar dat ik u vandaag mag toespreken. En mijn dank aan u mag uitspreken voor alles wat u voor ons hebt gedaan.

U laat echter geen kans onbenut om te benadrukken dat bij alles wat u onder uw leiderschap hebt bereikt, u altijd bent geholpen door veel betrokken parochianen en dorpsgenoten. Tot op de dag vandaag. Daar hebt u gelijk in en daar sluit ik mij bij aan. Velen van hen konden wij ontmoeten bij de afgelopen Sint Jansprocessie, zoals de Broederschap van Sint Jan. En zij zijn vaak niet alleen betrokken bij de kerk, maar ook bij het dorp. Ik noem bijvoorbeeld Jan van den Brink en zijn dochter Nilleke. Jan is ook een belangrijke kracht achter de SOLL, de Stichting Oude Landbouwgewassen Laren. Ik noem Chris en Jo Bogaers. Chris is ook nog eens de voorzitter van het 4 en 5 mei-comité en leidt jaarlijks de herdenking op de Brink. Ik noem Marc en Saskia Vos, die samen een monsterklus gerealiseerd hebben door eigenhandig de opvang en begeleiding van de vluchtelingen uit de Oekraine te organiseren. Ik noem Frans Bierlaagh, ceremoniemeester van de broederschap, maar ook actief voor de Klepperman van Elleven. Aan de hand van zijn echtgenote heb ik recent nog een rondje ‘te Laren op de Dom’ gedanst. Ik noem Leo Janssen, die samen met Karel Loeff de rol en geschiedenis van de Sint Jansprocessie heeft vastgelegd in een prachtig boek. En ik noem de leden van muziekvereniging Sint Jan, die alle feestelijke hoogtepunten in Laren muzikaal begeleiden. Allemaal namen, en ik vergeet er nog velen, van mensen op wiens schouders ons dorp echt rust. Dus ik hoop dat als ik mijn dank aan u uitspreek, zij ook voelen dat ik hen bedank, voor de steun waarop u altijd kon rekenen. 

Maar er is nog iets, wat u alleen in ontvangst kan nemen.Want hoe groot en betrokken de gemeenschap ook is, er is maar 1 pastoor. En op hoeveel steun u ook kunt rekenen, vaak hebt u besluiten alleen moeten nemen. U hebt voor uzelf een visie moeten vormen en een route moeten bepalen waarlangs u uw parochie wilde leiden. U hebt keuzes moeten maken, goede keuzes en moeilijke keuzes, waarbij u voor steun en advies vaak niet opzij of achterom kon kijken, maar op uzelf en uw geloof aangewezen was om het juiste te doen. En alleen de consequenties moest aanvaarden.

Dat noemen wij institutionele eenzaamheid: Op hoeveel steun u ook kon rekenen, u hebt uw functie, en daarmee ook de last die daarmee samenkomt, alleen gedragen. 41 jaar lang. Dat is heel bijzonder.Daarmee heeft u voor Laren een enorm offer gemaakt. Voor dat offer wil ik namens alle inwoners u een heel diep respect betonen. En om uiting te geven aan dat respect overhandig ik u graag de Gemeentelijk Erepenning van de Gemeente Laren.